دکتر علی اکبر نوروزی، مجری ملی این طرح و رئیس اداره ارتباطات علمی و تحقیقاتی پژوهشکده حفاظت از خاک و آبخیزداری اظهار کرد: با توجه به نگاه ملی و فوری شدن پایش خشکیدگی درختان بلوط دامنه زاگرس، ستاد آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از پروژه تحقیقاتی - پژوهشی خشکسالی درختان دامنه زاگرس حمایت مالی کرده است.

وی در ادامه بیان کرد: با توجه به اینکه این ستاد متولی پروژه های تحقیقاتی و پژوهشی دارای فناوری است، از این پروژه تحقیقاتی نیز حمایت کرده و انواع ابزار و تجهیزات لازم را فراهم می کند.

نوروزی درباره حمایتهای ستاد آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی خاطر نشان کرد: این ستاد برای اخذ، خرید و پردازش تصاویر ماهواره ای، تمامی ابزارهای لازم را با همکاری گروه خاک شناسی دانشگاه تربیت مدرس در اختیار پژوهشکده حفاظت از خاک و آبخیزداری قرار می‌دهد.

وی یادآور شد: از نیمه دوم مهرماه سال 92، اجرای پروژه تحقیقاتی و پژوهشی پایش خشکیدگی درختان بلوط دامنه زاگرس آغاز شده و این پایش تا پایان امسال به اتمام می‌رسد، ولی بحث بررسی و شناسایی عوامل، یک سال دیگر زمان می‌برد. پژوهشکده نیز در راستای اجرای این طرح، سعی در بررسی پیشینه و دلایل خشکیدگی درختان بلوط دامنه زاگرس داشته که این امر با استفاده از پردازش تصاویر ماهواره ای اتفاق می افتد.

رییس اداره ارتباطات علمی و تحقیقاتی پژوهشکده حفاظت از خاک و آبخیزداری با اشاره به تولید نقشه توزیع مکانی پهنه‌های جنگلهای بلوط برای سال 2012 و 2013 تصریح کرد: استفاده از داده‌های ماهواره‌ای چند طیفی، چند مکانی، چند زمانی و استفاده از تصاویر با قدرت تفکیک بالا مورد استفاده در پروژه پایش خشکسالی قرار گرفته و با استفاده از پردازش تصاویر نقشه توزیع مکانی یا پراکنش جنگل‌های بلوط در غرب کشور برای پانزده سال قبل نیز به تفکیک هرسال تولید شده است.

نوروزی با اشاره به اینکه پدیده خشکیدگی از حدود ده سال پیش تشدید شده است، اظهار کرد: برای اجرای طرح پایش و بررسی، تنها با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای چند سال گذشته می‌توان به دلایل وقوع این پدیده پی‌ برد و اینکه چرا خشکیدگی اتفاق افتاده و در کجا کمتر و بیشتر بوده است را فهمید.

وی با بیان این موضوع که در سال 2005 و 2008 بیشترین کاهش پوشش جنگلی در غرب کشور دیده شده، گفت: با استفاده از مدل‌های سری زمانی روند تغییرات کلاس‌های جنگل مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شد که در سال‌های مذکور بیشترین کاهش پوشش جنگل در غرب کشور مشاهده شده است. البته لازم به ذکر است که در سال 2008 غلظت ریزگردهای غرب کشور نیز نسبت به سال‌های قبلی و پیشین بیشتر بوده که این موضوع در حال بررسی کمی است.

وی با بیان اینکه 11 استان جزو دامنه جنگل‌های زاگرس محسوب می‌شوند، اظهار کرد: از این بین شدت خشکیدگی درختان در چهار استان ایلام، کرمانشاه، لرستان و چهارمحال وبختیاری در این طرح در حال انجام است. البته دو استان کهگیلویه و بویراحمد و شمال استان فارس نیز دچار خشکیدگی شدیدی هستند.

نوروزی یادآور شد: سازمان جنگل‌ها و مراتع به عنوان متولی موضوع، تحقیق و پژوهش در این خصوص را به پژوهشکده حفاظت از خاک و آبخیزداری، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشگی، پژوهشکده تحقیقات بیوتکنولوژی و موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع سپرده تا در تمامی امور تحقیقاتی و اجرایی برای رفع مشکل خشکسالی درختان و جنگل‌های دامنه زاگرس تلاش کنند و مسؤولیت تحقیقات بر روی سامانه پایش خشکیدگی درختان بلوط بر عهده پژوهشکده خاک و آبخیزداری قرار گرفته است.

مجری این پروژه همچنین بیان کرد: این پروژه پژوهشی دارای شش زیر پروژه تحت عناوینی چون "پایش تاثیر خشکسالی، پایش رطوبت خاک، تاثیر خصوصیات فیزیوگرافی، تاثیر ریزگردها، تاثیر زیست محیطی و بررسی حلقه‌های رویشی با استفاده از داده‌های اقلیمی دور بر روی خشکیدگی بلوط است.

وی با اشاره به این موضوع که طول عمر بلوط بیش از 100 است، گفت: ما در تمام مناطق غرب کشور موضوع خشکیدگی را بررسی کرده تا به نتایج مهمی برسیم به طور مثال پس از تحقیق بر روی حلقه‌های درونی داخل درختان می‌توان فهمید که در چه دوره‌ای و در چند سال پیش پدیده خشکسالی اتفاق افتاده است.

نوروزی در ادامه بیان کرد: در حال حاضر در عرصه‌های میدانی از درختان نمونه برداری کرده و اکیپهای همکاران ما در بخش تحقیقات آبخیزداری استان‌ها در مناطق و شهرهای مختلف مستقر هستند.

وی با اشاره به این موضوع که دو عامل اولیه و ثانویه در رخ دادن این پدیده موثر بوده، گفت: کاهش رطوبت زیر درخت، بارندگی کم، دمای زیاد، ورود ریزگردها و مواردی از این قبیل جزو عوامل اولیه خشکیدگی جنگل‌ها محسوب شده که این عوامل موجب ضعیف شدن درخت و آمادگی برای پذیرش عوامل ثانویه می‌شود.

رئیس اداره ارتباطات علمی و تحقیقاتی پژوهشکده حفاظت از خاک و آبخیزداری همچنین تصریح کرد: رویش قارچ‌ها، وجود حشرات، سوسکهای چوب خوار، آفات و مواردی از این قبیل نیز جزو عوامل ثانویه خشکیدگی جنگل‌ها به شمار می‌آیند و وجود آنها موجب این امر می شود.

وی در پایان گفت: این پروژه بین موسسات و بخش‌های اجرایی و تحقیقاتی که نشان از عزم ملی برای مقابله با آن را را دارد، در حال اجرا بوده و باید به عنوان الگویی برای کارهای بعدی قرار گیرد.